Η απώλεια ενός κατοικίδιου αφήνει πίσω της έντονα συναισθήματα: θλίψη, μοναξιά, κενό. Πολύ συχνά όμως, μαζί με αυτά έρχονται και οι ενοχές. Ενοχές για όσα κάναμε ή δεν κάναμε, για αποφάσεις που πήραμε ή δεν πήραμε.
Η ενοχή είναι ένα σύνθετο συναίσθημα και συχνά θεωρείται ως το πιο ισχυρό συναίσθημα που σχετίζεται με το πένθος κατοικίδιου ζώου. Στις περισσότερες περιπτώσεις απώλειας κατοικίδιου, οι ενοχές έχουν κυρίαρχο ρόλο. Για πολλούς, όταν χάνουν ένα ζώο το πένθος συνδέεται με αποφάσεις γύρω από την ευθανασία ή τη μέθοδο θεραπείας. Τους βασανίζουν ερωτήματα όπως: Θα μπορούσα να έχω κάνει περισσότερα; Αν είχα παρατηρήσει κάτι νωρίτερα θα μπορούσε να θεραπευθεί; Μήπως θα έπρεπε να είχα διαλέξει κάποιο άλλο θεραπευτικό σχήμα; Θα μπορούσα να είχα εμποδίσει το ατύχημα; Αυτές οι σκέψεις είναι σημάδι του πόσο σημαντικός ήταν ο δεσμός σας και της τεράστιας αγάπης που νιώθατε.
Θα βοηθήσει αν ξεκαθαρίσουμε ότι το να αισθάνεσαι ένοχος και το να είσαι ένοχος είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Το αίσθημα της ενοχής είναι ένα συναίσθημα, που δεν βασίζεται σε γεγονότα ή αδικήματα. Το να είναι κάποιος ένοχος είναι όταν έχει διαπράξει ένα συγκεκριμένο ή υπονοούμενο αδίκημα ή έγκλημα. Το να αισθάνεστε ένοχοι δεν είναι το ίδιο με το να είστε ένοχοι! Η γνωστική διαστρέβλωση (emotional distortion) μπορεί να κάνει τον κηδεμόνα του ζώου να πιστεύει ότι, αν αισθάνεται ένοχος, αυτό πρέπει να είναι αλήθεια, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία που να στηρίζουν τη διαδικασία σκέψης του ή παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αποδείξεις για το αντίθετο. Πολλοί βιώνουν γενικά τεράστιες ενοχές καθώς προσπαθούν να επεξεργαστούν και να κατανοήσουν την απώλειά τους, αναζητώντας λόγους για τους οποίους πέθαναν τα κατοικίδιά τους ή για να επιρρίψουν ευθύνες. Αυτό είναι ένα απολύτως φυσικό μέρος της διαδικασίας του πένθους και οι σκέψεις αυτές μπορούν να επαναπροσδιοριστούν είτε προχωρώντας στη διεργασία του πένθους είτε με τη βοήθεια ενός ειδικού αν χρειαστεί.
Δεν έγινε τίποτα με κακή πρόθεση, αντίθετα κάναμε τις καλύτερες επιλογές με τις πληροφορίες που είχαμε στη διάθεσή μας. Πρέπει να αποδεχτούμε ότι δεν είχαμε μια μαγική σφαίρα για να δούμε το μέλλον. Το μόνο που είχαμε ήταν οι πληροφορίες που είχαμε μπροστά μας και κάθε επιλογή έγινε με τις καλύτερες προθέσεις και με την αγάπη στο επίκεντρο. Κανένας φροντιστής δεν είναι «τέλειος». Όλοι κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε με τις γνώσεις, τις συνθήκες και τα μέσα που έχουμε εκείνη τη στιγμή. Οι ενοχές συχνά εμφανίζονται επειδή θέλουμε να έχουμε τον έλεγχο. Μας δίνουν την ψευδαίσθηση ότι «αν είχα κάνει κάτι διαφορετικά, θα είχε σωθεί». Στην πραγματικότητα, οι ενοχές είναι ένας τρόπος να εκφράσουμε πόσο πολύ νοιαζόμασταν. Πρέπει να αφήσουμε τα «τι θα γινόταν αν» και να αποδεχτούμε αυτό που τελικά έγινε. Σε αυτή την αποδοχή μπορεί να βρεθεί η γαλήνη και να συνεχιστεί η επεξεργασία του πένθους.
Τρόποι να διαχειριστούμε τις ενοχές:
- Αναγνωρίστε τις – Μην προσπαθείτε να τις καταπνίξετε· αποδεχτείτε ότι είναι μέρος της διαδικασίας του πένθους.
- Μιλήστε γι’ αυτές – Σε φίλους, οικογένεια ή έναν ειδικό. Όταν ακούμε τις σκέψεις μας δυνατά, συχνά συνειδητοποιούμε πόσο σκληροί είμαστε με τον εαυτό μας.
- Ξαναδείτε τη σχέση σας με το ζώο – Θυμηθείτε όλες τις στιγμές φροντίδας, αγάπης, παιχνιδιού. Αυτές είναι που πραγματικά μετρούν.
- Μετατρέψτε τις ενοχές σε ευγνωμοσύνη – Αντί για το «δεν έκανα αρκετά», δοκιμάστε το «ήμουν εκεί και τον/την αγάπησα όσο μπορούσα».
- Δώστε χρόνο – Οι ενοχές δεν φεύγουν από τη μια μέρα στην άλλη· χρειάζονται χώρο για να μεταμορφωθούν.
Μια τρυφερή υπενθύμιση
Το κατοικίδιό σας δεν σας ζητούσε τελειότητα· σας ζητούσε μόνο αγάπη. Και αυτό του το δώσατε απλόχερα. 🐾💛
